Buổi chiều cuối năm, nắng vàng vắt qua những mái nhà lợp ngói đỏ của vùng quê ven sông. Con đường đất trước cổng nhà bà Hòa còn sót lại những vũng nước do cơn mưa sáng, phản chiếu ánh nắng lấp lánh như gương. Gió thổi qua hàng cau, làm tàu lá xào xạc, còn tiếng chày giã gạo từ nhà hàng xóm vang đều đặn như một nhịp điệu quen thuộc của làng quê.
Trong căn nhà cấp bốn cũ kỹ, bà Hòa ngồi trước chiếc bàn gỗ đã sờn nước sơn. Bàn tay gầy gò, nổi gân xanh cầm chiếc điện thoại cũ, lặng lẽ nhìn vào màn hình. Bà đã nhấn số mấy lần nhưng đều dừng lại, không bấm gọi. Hơi thở bà dài và sâu, như mang theo một nỗi nặng lòng chưa dám nói ra.
Trên tường, tấm ảnh gia đình chụp cách đây mười năm vẫn còn đó: ba người con đứng hai bên bà, ai cũng cười rạng rỡ. Ngày ấy, nhà còn đông, tiếng cười lúc nào cũng rộn sân. Nhưng từ ngày chồng mất, từng đứa một mang theo cuộc sống riêng nơi thành phố. Căn nhà trở nên rộng đến lạ, trống trải như nuốt trọn bước chân của bà.
— "Chắc mình phải gọi thôi..." — bà tự nhủ.
Bà hít một hơi, bấm số Thu — con gái đầu.
Điện thoại reo vài giây rồi kết nối. Giọng của Thu vang lên, nhanh và vội:
— "Mẹ hả? Con đang họp, có chuyện gì nói nhanh nha."
Bà hơi lúng túng.
— "Ừ… Thu, mẹ muốn nói chuyện một chút… chuyện quan trọng."
Thu nghe thấy giọng mẹ run run, nên có phần dịu lại.
— "Dạ, con nghe đây."
Bà Hòa nuốt nước bọt.
— "Mẹ… đang nợ sáu trăm triệu. Mẹ cần các con hỗ trợ."
Ở đầu bên kia, Thu thảng thốt:
— "Cái gì?! Mẹ làm gì mà nợ tới sáu trăm triệu?"
— "Mẹ… trị bệnh. Bác sĩ nói phải uống thuốc lâu dài, rồi phẫu thuật. Mẹ không muốn làm phiền tụi con nên… mẹ vay tạm. Nhưng đến hạn rồi."
Thu im lặng vài giây. Bà có thể nghe cả tiếng gõ bàn phím từ cuộc họp đâu đó.
— "Mẹ bệnh gì vậy? Sao mẹ không nói tụi con?"
— "Mẹ nghĩ… mẹ tự xoay xở được."
Thu hít mạnh, nói giọng như cố kìm sự bức bối:
— "Sáu trăm triệu… số tiền đó lớn lắm, mẹ biết không? Vợ chồng con đang vay ngân hàng mua nhà. Đợt rồi làm ăn chậm, tiền trả góp còn phải xoay từng tháng. Giờ mẹ nói vậy, con nóng ruột lắm nhưng… con không thể xoay kịp đâu."
Tim bà như thắt lại.
— "Mẹ biết con khó… nhưng nếu được thì giúp mẹ một phần…"
Thu cắt ngang:
— "Không phải con không muốn giúp. Nhưng thực sự con… không thể. Mẹ thử gọi anh Nam xem. Anh ấy làm ăn lớn hơn, chắc anh lo được."
Nói xong, Thu tắt máy mà không đợi mẹ nói thêm.
Bà vẫn giữ điện thoại bên tai vài giây, dù tín hiệu đã ngắt hẳn.
Gió từ ngoài thổi vào, làm rèm cửa lay nhẹ. Con mèo già nằm dưới gầm bàn ngẩng đầu nhìn bà như cảm nhận được sự trống trải trong căn nhà.
Bà Hòa bấm số Nam — đứa con trai thứ.
Nam nghe máy, giọng hồ hởi:
— "Mẹ! Sao lâu rồi mẹ không gọi con? Mẹ khỏe không?"
— "Nam này… mẹ bị nợ sáu trăm triệu. Mẹ cần các con giúp mẹ trả."
Nam im bặt. Không còn sự niềm nở như cách đó vài giây.
— "Mẹ nợ tiền? Mẹ làm gì mà nợ?"
— "Mẹ trị bệnh. Mẹ không muốn nói ra vì sợ tụi con lo…"
Nam thở dài, nghe rõ đến mức như ngay sát bên.
— "Mẹ ơi, công ty con mới đầu tư dự án, tiền đổ hết vô rồi. Bây giờ vẫn còn đang gồng chi phí. Con muốn giúp mẹ lắm, nhưng thời điểm này không xoay nổi đâu."
Bà nắm chặt điện thoại:
— "Nam à… mẹ chỉ cần mượn tạm thôi, sau này mẹ sẽ trả."
Nam vội vàng:
— "Không phải con không tin mẹ, nhưng thực sự bây giờ con bó tay. Với lại, chuyện này mẹ nên bàn với con út Luân nữa. Nó chưa vợ con gì, chắc đỡ gánh nặng hơn."
Giọng Nam nhỏ lại:
— "Con xin lỗi mẹ."
Tút… tút…
Lần thứ hai, bà bị bỏ lại với tiếng điện thoại báo kết thúc cuộc gọi.
Bà nhìn màn hình, hơi thở trở nên mỏng và yếu. Ánh nắng ngoài sân rơi xuống mái tóc bạc của bà, nhưng không đủ ấm để xua đi nỗi lạnh lẽo trong lòng.
Trời sập tối rất nhanh, ánh đèn vàng từ bóng đèn compact soi lên gương mặt bà — đầy nếp nhăn và nỗi buồn giấu kín. Bà nhìn sang góc bếp: nồi cơm nhỏ còn nguyên, chưa ai đụng đến.
Đây là giờ mà ngày xưa các con sẽ tranh nhau về nhà ăn cơm. Mà bây giờ, cả tiếng chó sủa trước ngõ cũng làm bà giật mình.
Bà lấy điện thoại, bấm số Luân.
Chỉ mới đổ chuông một lần đã nghe tiếng anh bắt máy:
— "Dạ mẹ!"
Chỉ hai chữ thôi, nhưng tràn đầy sự ấm áp.
— "Luân à… mẹ muốn hỏi này."
— "Mẹ hỏi đi ạ."
— "Mẹ đang… nợ sáu trăm triệu. Con có thể… giúp mẹ không?"
Luân im vài giây, rồi hỏi ngay:
— "Mẹ có bị sao không? Mẹ bệnh nặng lắm hả?"
Bà ngẩn người. Không phải chất vấn. Không phải phàn nàn. Chỉ là lo lắng.
— "Mẹ bệnh… điều trị lâu dài. Mẹ không nói vì sợ các con lo."
Luân nói chắc nịch:
— "Mẹ ở đâu? Con về liền."
— "Không cần về… mẹ chỉ hỏi là con có… giúp được không."
— "Mẹ cần bao nhiêu, con lo hết. Mẹ đừng suy nghĩ nhiều."
Bà run voice:
— "Luân à… đó là số tiền lớn lắm."
— "Lớn thì mình tìm cách lớn. Mẹ là mẹ của con."
Bà bật khóc, nước mắt lăn chậm trên má.
Luân tiếp tục:
— "Mẹ chờ con. Cuối tuần con xuống. Miếng đất ở ngoại thành con vừa cọc được, tính sang năm xây nhà, nhưng không sao. Bán đi trả nợ cho mẹ là xong."
Câu nói nhẹ tênh, như thể bán đất là việc nhỏ.
— "Con… con bán đất?"
— "Dạ. Đất bán rồi thì mình lại làm tiếp. Nhà có thể xây chậm, nhưng nợ của mẹ phải trả liền."
Nước mắt bà Hòa rơi thành giọt. Bà đặt tay lên ngực, cảm thấy trái tim mình đau thắt, nhưng không phải vì nợ. Vì thương.
— "Luân à… con chưa hỏi vợ hay người yêu gì sao?"
— "Con không có vợ. Nhưng nếu có, con cũng không cần hỏi. Chuyện của mẹ là ưu tiên của con."
— "Nhưng…"
— "Mẹ chỉ cần khỏe lại. Mọi thứ còn lại để con lo."
Câu nói ấy, như xoa dịu tất cả nỗi cô đơn mà bà phải chịu đựng bao năm.
Ngày hôm sau, Luân chạy xe gần 200km từ thành phố về quê. Anh đến nơi lúc chiều muộn. Mùi bùn đất, mùi lúa trổ đòng, mùi khói bếp… tất cả hòa vào nhau, khiến anh thấy lòng nhẹ nhõm lạ thường.
Bà Hòa ra đứng ngoài sân từ lúc trời còn nắng, chờ bóng dáng quen thuộc ấy.
Khi thấy Luân dừng xe trước cổng, bà mỉm cười. Một nụ cười vừa mãn nguyện vừa nghèn nghẹn.
— "Mẹ ra đây làm gì, trời gió lắm." — Luân đặt tay lên vai bà.
— "Mẹ chờ con."
Anh dắt xe vào, không quên mang theo túi trái cây còn treo ở tay lái.
— "Con mua chút trái cây thôi, mẹ đừng trách phí phạm."
— "Phí đâu mà phí. Có con về là mẹ vui rồi."
Hai mẹ con cùng dọn cơm. Bữa cơm chỉ có rau luộc, cá kho, canh cà chua, nhưng Luân ăn như người lâu ngày mới được bữa ngon.
Bà nhìn con, từng nhịp nhai của anh cũng trở nên bình yên đến lạ.
— "Luân này…" — bà ngập ngừng — "Sao con không hỏi mẹ bệnh gì? Không hỏi giấy tờ hay viện phí?"
Anh múc thêm miếng cá, nói chậm rãi:
— "Điều quan trọng nhất không phải giấy tờ. Quan trọng là mẹ đang cần con."
Sau bữa cơm, hai mẹ con ngồi ngoài hiên. Đèn đường hắt vào khoảng sân trước nhà, bóng cau đổ dài dưới nền xi măng.
— "Luân, con thật sự muốn bán đất à?" — bà hỏi lần nữa.
— "Dạ. Mảnh đất đó chỉ là kế hoạch. Còn mẹ… là điều không thể thay thế."
Bà im lặng hồi lâu. Gió quạt phơ mái tóc bạc của bà, còn mắt thì ánh lên vẻ suy nghĩ.
Cuối cùng, bà nói khẽ:
— "Tối mai… mẹ muốn gặp cả ba đứa. Mẹ sẽ nhờ bác Tám gọi giúp."
— "Có chuyện gì sao mẹ?"
— "Mẹ chỉ muốn nói vài điều."
Ánh mắt bà nhìn vào khoảng không xa xăm, như mang theo một quyết định nặng nề.
Đêm ấy, Luân nằm trên chiếc giường gỗ cũ mà ngày xưa ba anh đã tự tay đóng. Ánh sáng từ ngọn đèn ngủ mờ mờ phủ lên căn phòng nhiều ký ức. Anh nghe tiếng gió thổi qua hàng tre trước ngõ, nghe tiếng ếch kêu ngoài vườn. Cái không khí ấy khiến anh nhớ lại tuổi thơ.
Ngày đó, mỗi khi Luân bị sốt, bà Hòa cõng anh trên lưng đi bộ gần 3km ra trạm xá. Trời mưa gió thế nào bà cũng đi. Bà không học nhiều, nhưng bà hiểu rằng: "Đau bệnh là phải chữa." Mỗi khi thiếu tiền, bà lặng lẽ mang lúa đi bán, giấu các con, chỉ để con út được uống thuốc đúng liều.
Nghĩ đến đó, Luân mỉm cười.
Đối với anh, giúp mẹ không phải nghĩa vụ. Là tình thương.
Anh không biết, bên phòng bên cạnh, bà Hòa cũng đang trằn trọc. Bà nhìn trần nhà, rồi nhìn xuyên qua màn đêm. Những giọt nước mắt lăn dài.
Không phải vì món nợ sáu trăm triệu.
Vì nỗi đau của một người mẹ… khi phải thử lòng chính con mình.
---------------
---------------
CHƯƠNG 2 — BỮA CƠM GIA ĐÌNH
Sáng hôm sau, bầu trời sớm phủ một lớp sương mỏng như tấm khăn voan trắng giăng trên cánh đồng. Luân thức dậy từ rất sớm. Anh quen nhịp sống thành phố: dậy lúc 6 giờ, ăn sáng và đi làm. Nhưng ở quê, tiếng gà gáy, tiếng chày giã lúa, tiếng máy cày ngoài đồng đánh thức anh theo cách thân thuộc của tuổi thơ ngày nào.
Anh bước ra sân, hít một hơi thật sâu. Không khí trong lành, hơi đất ẩm thơm nồng. Bà Hòa đang nhóm bếp, khói lam bay nghi ngút.
— "Mẹ để con làm cho." — Luân nhẹ nhàng nói.
— "Không sao. Mẹ quen rồi."
Dù nói vậy, bà vẫn nhường chỗ cho con. Luân đeo găng, cúi xuống nhóm lửa. Anh làm mọi thứ nhanh nhẹn và gọn ghẽ. Bà Hòa đứng nhìn, trong lòng dâng lên cảm giác vừa ấm áp vừa chua xót. Trong ba người con, chỉ có Luân vẫn còn nhớ cách nhóm bếp củi.
Bà Hòa chợt nhớ, hồi nhỏ, mỗi lần nhóm lửa bị khói cay mắt, Luân luôn nhăn mặt nhưng vẫn ráng thổi. Bà từng nói đùa: "Sau này lớn lên, con mà lấy vợ, chắc vợ sướng vì không phải vô bếp."
Luân chỉ cười: "Không cần vợ sướng, chỉ cần vợ vui là được."
Nghĩ đến đó, lòng bà quặn lại.
Đến gần trưa, chị Thu và anh Nam về. Cả hai đều ăn mặc chỉnh chu, bước xuống xe trong dáng vẻ tất bật. Thu tay xách túi trái cây đắt tiền, cả hộp quà bánh từ siêu thị cao cấp.
— "Mẹ ơi, con về rồi!" — Thu lên tiếng trước, giọng vang rõ.
Nam bước đến sau, tay cầm điện thoại vẫn đang dở cuộc nói chuyện với đối tác.
Luân từ bếp bước ra, quần jean áo thun giản dị, tay cầm dao còn vương mùi rau thơm.
— "Chị, anh về rồi à?"
Thu liếc nhìn em, nửa cười nửa ngạc nhiên:
— "Em về từ hôm qua à? Sao không nói trước?"
— "Em muốn về sớm thăm mẹ."
Giọng Thu hơi cứng lại, nhưng không nói gì thêm.
Căn nhà bỗng đông hơn, nhưng lại không ấm áp như tưởng. Có một khoảng cách vô hình, như thể những người từng sống chung dưới mái nhà này giờ đã thành… khách.
Bà Hòa bày mâm cơm ra bàn: cá lóc kho tộ, canh chua bông điên điển, trứng chiên lá hẹ — những món giản dị từ ruộng vườn.
Thu bưng lên hộp thịt nguội đắt tiền, mời mọc:
— "Mẹ ăn thử cái này đi. Hàng nhập khẩu đó."
Bà cười hiền:
— "Mẹ ăn được cá đồng là vui rồi."
Nam đặt điện thoại xuống, lộ vẻ hơi bực bội:
— "Mẹ gọi cả ba về rồi bảo ăn cơm? Tưởng chuyện gì quan trọng lắm."
Luân khẽ liếc anh trai, nhưng không nói gì. Bà Hòa nhẹ nhàng đặt đôi đũa xuống, đưa ánh mắt nhìn ba con.
— "Mẹ mời các con về… vì mẹ muốn nói rõ chuyện tiền nợ."
Không khí lập tức căng lên.
Thu là người lên tiếng trước:
— "Mẹ à, con biết mẹ buồn khi tụi con không giúp ngay được, nhưng con thực sự không xoay nổi sáu trăm triệu. Con nói thật lòng. Nếu vài trăm thì có thể, chứ số đó lớn quá."
Nam chống tay lên bàn:
— "Con cũng vậy. Mẹ đùng một cái nói nợ sáu trăm triệu, làm tụi con hoảng. Con đang kẹt vốn, không thể vay thêm ngân hàng được."
Họ nói bằng giọng giải thích — nhưng chủ yếu là để chứng minh mình không sai.
Luân không chen vào. Anh chỉ lặng lẽ quan sát.
Bà Hòa gật đầu, giọng nhỏ và bình thản:
— "Mẹ hiểu. Mẹ cũng không trách."
Thu thở phào, tưởng mọi chuyện kết thúc.
Nhưng bà nói tiếp:
— "Mẹ đã hỏi từng đứa. Chỉ có Luân là nói sẽ bán đất để trả nợ cho mẹ."
Thu nghiêng đầu nhìn em trai:
— "Bán đất? Em điên à? Đất đó em để dành lấy vợ và xây nhà mà!"
Nam phụ họa:
— "Chuyện của mẹ mẹ phải lo. Em còn trẻ, đừng bốc đồng."
Luân đặt chén cơm xuống, nói rất bình tĩnh:
— "Em không nghĩ là bốc đồng. Đất mua lại được. Mẹ… thì không thể có thêm."
Câu nói ấy khiến gian bếp im bặt vài giây.
Thu cười trong sự khó chịu:
— "Ý em là chị với anh Nam không thương mẹ bằng em đúng không?"
Anh Nam cau mày:
— "Luân, em nói chuyện cho cẩn thận."
Luân nhìn cả hai, giọng anh vô cùng nhẹ nhàng:
— "Em không nói ai thương mẹ hơn ai. Chỉ là… khác nhau ở cách thể hiện."
Bà Hòa rủ các con ngồi ở phòng khách. Trên bàn là phong kẹo lạc mà bác Tám hàng xóm vừa đem sang. Tấm lịch đỏ in hình hoa mai treo trên tường phập phồng trong gió quạt.
— "Mẹ không muốn tạo áp lực cho ai. Nhưng mẹ muốn hỏi các con một điều."
Bà nhìn thẳng vào mắt từng đứa.
— "Nếu bây giờ mẹ thực sự nợ sáu trăm triệu… các con có giúp mẹ không?"
Thu bối rối:
— "Mẹ… sao mẹ hỏi kiểu đó? Tụi con không phải người vô tâm."
Bà chỉ khẽ mỉm cười, không ngắt lời.
Nam chống tay lên ghế:
— "Nếu có điều kiện thì con sẽ giúp, nhưng bây giờ không có. Mẹ phải hiểu hoàn cảnh của tụi con chứ."
Luân không đợi được nữa:
— "Nếu mẹ nợ thật, con sẽ lo. Không cần biết bán đất hay vay ai. Chuyện của mẹ là chuyện của em."
Bà nhìn Luân, đôi mắt già nua ánh lên sự xúc động.
Không khí trong phòng như đóng băng. Tiếng quạt ve ve vang lên rõ ràng trong khoảng lặng nặng nề.
Cuối cùng, bà Hòa đứng dậy. Bà đi vào phòng trong, rồi bước ra với một chiếc hộp gỗ nhỏ. Hộp đã cũ, màu nâu sẫm của thời gian. Bà đặt xuống bàn, chậm rãi mở nắp.
Bên trong là một xấp sổ tiết kiệm và một tập giấy tờ nhà đất.
Thu, Nam và Luân đều sững sờ.
— "Mẹ… mẹ làm cái gì vậy?" — Thu thốt lên.
Bà Hòa nói rõ từng chữ:
— "Mẹ không nợ ai hết."
Không ai tin vào tai mình.
Nam đứng bật dậy:
— "Không nợ? Mẹ nói mẹ bệnh, mẹ nợ sáu trăm triệu, vậy là sao?"
Bà nhìn hai đứa con đầu, ánh mắt không giận không trách — chỉ có sự mệt mỏi của một người mẹ.
— "Mẹ chỉ muốn thử lòng các con."
Không khí rơi xuống như một cú tát.
Thu đứng phắt dậy:
— "Mẹ thử lòng tụi con? Mẹ biết tụi con áp lực thế nào không?"
— "Mẹ biết."
— "Mẹ làm vậy để làm gì?" — Thu nghẹn ngào.
— "Để xem đứa nào… thật sự còn nhớ mình có mẹ ở quê chờ."
Thu im bặt.
Nam lắp bắp:
— "Nhưng… mẹ không nên thử kiểu đó. Tụi con bận. Tụi con… có cuộc sống riêng."
Bà gật đầu, giọng bà thấp nhưng chắc:
— "Mẹ không cấm tụi con có cuộc sống riêng. Nhưng dù bận đến mấy… thì một cuộc gọi hỏi thăm mẹ, không khó."
Câu nói ấy khiến Thu và Nam cúi đầu.
Bà chỉ tay vào hộp gỗ:
— "Đây là sổ tiết kiệm của mẹ. Hơn tám trăm triệu. Còn đây là giấy tờ nhà tổ."
Bà quay sang Luân.
— "Tất cả… mẹ để lại cho con."
Luân bàng hoàng:
— "Mẹ, sao lại là con? Con đâu cần…"
— "Vì con không tính toán với mẹ."
Thu bật khóc:
— "Mẹ… tụi con đâu có không thương mẹ. Chỉ là…"
— "Chỉ là các con ưu tiên mọi thứ… trước mẹ."
Bà không trách móc, giọng bà vẫn hiền lành.
— "Mẹ không giận. Nhưng mẹ buồn."
Luân đứng lên, kéo ghế lại gần bà.
— "Mẹ đừng nói vậy. Con ở đây mà."
Bà đặt bàn tay chai sần lên tay Luân:
— "Mẹ biết con ở đây."
Bữa cơm chiều hôm đó diễn ra trong im lặng. Nhưng đó không phải im lặng của giận dỗi — mà là của những người đang nhận ra điều mà lâu nay mình đã lỡ bỏ quên.
Khi Thu rửa chén, nước mắt rơi trên làn nước. Nam đứng ngoài sân gọi điện xin lỗi vợ vì về quê đột ngột, nhưng giọng anh run run — không còn sự tự tin như thường ngày.
Luân ngồi cạnh mẹ, gọt trái cây.
— "Mẹ à, chuyện hồi sáng…"
— "Không sao đâu con."
— "Nhưng con không muốn chị Thu và anh Nam hiểu lầm mẹ."
— "Mẹ không cần tụi nó hiểu. Mẹ chỉ cần tụi nó nhớ."
— "Nhớ gì hả mẹ?"
— "Nhớ đường về nhà."
Luân lặng người.
Đêm buông xuống, trăng non mỏng như lưỡi liềm treo giữa trời. Bà Hòa ngồi trên hiên, nhìn ba đứa con. Thu và Nam im lặng, không ai nói ra nhưng trong lòng đã chạm phải một điều gì đó sâu sắc.
Bà nói, nhẹ như gió:
— "Mẹ có thể nghèo. Nhưng mẹ không bao giờ để các con mang tiếng bất hiếu."
Không ai đáp. Nhưng ai cũng biết, từ giây phút ấy, trong lòng họ đã có gì đó vỡ ra.
Không phải trách nhiệm.
Mà là nỗi thương.
-----------------
CHƯƠNG 3 — CĂN NHÀ TỔ
Buổi sáng hôm sau, ánh nắng len qua những kẽ lá cau, chiếu xuống khoảng sân nhỏ. Sương vẫn còn đọng trên tàu lá chuối ngoài vườn. Mùi thơm của đất, của gió và của khói bếp hoà vào nhau thành thứ hương đặc trưng của làng quê — thứ hương mà dù đi xa bao lâu, người ta vẫn nhớ.
Bà Hòa dậy sớm hơn mọi ngày. Không phải để nấu ăn, mà vì đêm qua bà trằn trọc mãi, nghĩ về những điều sắp phải nói. Cả đời bà sống vì con, nay lại đứng trước lựa chọn cuối cùng, quan trọng nhất.
Luân cũng đã thức. Anh đang quét sân, đôi mắt nhìn lên bầu trời trong vắt, nhẹ như cánh cò đang lượn.
Thu và Nam bước ra sau tiếng mở cửa phòng, trông có vẻ ngượng ngập. Họ không dám nhìn thẳng vào mẹ, cũng không dám nhìn vào mắt Luân. Sự im lặng của ngày hôm qua như một tấm gương, soi rõ mỗi người đã đối xử với mẹ thế nào.
Bà Hòa cất tiếng:
— “Ăn sáng xong, mẹ có chuyện muốn nói.”
Cả ba ngờ ngợ, nhưng không ai nói gì. Trong bữa ăn, không còn những lời tranh cãi, cũng không còn tiếng phân bua. Chỉ có tiếng muỗng chạm vào tô và vài câu hỏi thăm vu vơ cho không gian bớt ngột ngạt.
Bữa ăn trôi qua trong sự đồng thuận im lặng.
Sau bữa sáng, bà Hòa bước ra sân, ngồi trên chiếc ghế gỗ cũ cạnh bậc thềm. Bà lấy từ ngăn tủ chiếc bì thư dày cộp và bốn tờ giấy được kẹp kỹ càng.
— “Ngồi xuống đây hết đi.”
Ba người con nhìn nhau. Họ biết giọng nói ấy mang theo một quyết định không thể thay đổi.
Bà nhìn vào Luân trước, ánh mắt mềm lại:
— “Luân, con út của mẹ… Cảm ơn con đã không tính toán với mẹ. Nhưng mẹ có điều muốn nói.”
Luân thoáng nhíu mày, lo lắng.
Bà đặt lên bàn tờ giấy sổ đỏ — tài sản cả đời mẹ vất vả dành dụm.
— “Mẹ quyết định… sang tên căn nhà này cho con.”
Luân bật dậy:
— “Mẹ! Sao mẹ làm vậy? Con không cần — con chưa bao giờ vì tài sản mà giúp mẹ.”
— “Mẹ biết.” — bà Hòa mỉm cười, đôi mắt đục nhưng sáng lạ thường — “Chính vì vậy, mẹ mới yên tâm giao cho con. Người đủ đầy thì tính toán. Người thương thật sự thì không.”
Thu và Nam cúi đầu, không dám chen vào.
Bà nói tiếp:
— “Hai con ở thành phố, có gia đình, có công việc. Căn nhà này người giữ phải là người duy trì hơi ấm của nó. Người còn nhớ từng bộ ấm trà của ba, từng bụi mồng tơi mẹ trồng sau vườn.”
Luân nghẹn lời.
Bà quay sang Nam:
— “Nam, con làm kinh doanh. Mẹ hiểu, cuộc sống của con nhiều áp lực. Nhưng làm ăn lớn mà quên mất gốc, thì dù có bao nhiêu tiền, vẫn thiếu một điều quan trọng.”
Nam siết mạnh bàn tay, giọng run:
— “Con xin lỗi mẹ…”
— “Không cần xin lỗi. Chỉ cần từ hôm nay, con nhớ gọi về hỏi thăm mẹ. Một cuộc gọi chỉ mất vài phút, nhưng với mẹ… quý lắm.”
Nước mắt Nam lăn xuống.
Bà quay sang Thu:
— “Con là con gái đầu. Từ nhỏ con đã biết lo cho các em. Nhưng càng lớn, con lại càng tự hào vì sự thành công của mình, đến mức quên mất một điều…”
Thu nước mắt rơi lã chã:
— “…con đã quên mẹ.”
Bà Hòa cười hiền lành, nắm tay con gái:
— “Không ai trách con. Nhưng đường đời của người phụ nữ có thể rộng đến đâu, thì cũng nên có một chỗ để quay về.”
Thu bật khóc thành tiếng. Tự bản thân chị nhận ra, suốt bao năm sống nơi phố thị, chị theo đuổi những thứ lớn lao, mà không nhận ra mình đã đánh đổi sự bình yên của mẹ.
Bà mở bì thư cuối cùng, đưa ra ba tập giấy nhỏ, màu giấy vàng nhẹ theo thời gian.
— “Đây là tiền mẹ tiết kiệm được.”
— “Mẹ định chia đều?” — Thu hỏi, giọng còn nghẹn.
Bà lắc đầu:
— “Không. Mẹ sẽ chỉ để lại cho Luân.”
Cả Nam và Thu đều ngẩng lên ngay lập tức.
Nhưng khác với ngày hôm qua — họ không phản ứng, không bực bội. Họ chỉ im lặng chấp nhận.
Bởi sự thật đã quá rõ:
Tình thương không tính bằng vật chất.
Và sự cho đi không đong bằng điều kiện.
Bà tiếp tục:
— “Hai con đủ đầy rồi. Luân thì chưa có gì. Mẹ cho con út, không phải vì con út thương mẹ hơn…”
Bà đặt tay lên ngực:
— “…mà vì nó là người duy nhất sẵn sàng đứng về phía mẹ khi mẹ yếu nhất.”
Không ai nói thêm lời nào.
Chỉ có tiếng gió thổi qua, quấn lấy tà áo bà Hòa như muốn xoa dịu trái tim già nua.
Buổi trưa hôm đó, Nam và Thu xin phép ở lại dọn dẹp nhà cửa. Không ai bảo, cũng không ai yêu cầu. Họ tự làm.
Nam leo lên mái thay lại vài viên ngói cũ bị gió thổi lệch. Thu quét nhà, lau bàn thờ ba, nấu cơm tối. Luân đem bó nhang sang mộ ba, đứng lặng hồi lâu.
Dường như, một cơn gió vô hình đã cuốn đi lớp bụi vô tâm của những đứa con bấy lâu.
Trong gian bếp, Thu lẳng lặng rửa rau. Bà Hòa bước vào, Thu ngừng tay:
— “Mẹ… hay mẹ cứ chia đều đi. Con với anh Nam không lấy cũng được, nhưng mẹ chia như vậy… thiên vị quá.”
Bà nhẹ nhàng đặt tay lên vai con gái:
— “Thiên vị tình thương là sai. Nhưng ghi nhận tình thương là đúng.”
Thu cắn môi, nghẹn ngào.
Ngoài sân, Nam đang cầm cây chổi lớn để quét lớp lá khô. Anh nhìn qua cửa bếp, thấy em gái lau nước mắt, còn mẹ thì xoa nhẹ vai chị. Nam ngừng tay, lặng một phút.
— “Mẹ ơi.” — Nam lên tiếng — “Con mua bảo hiểm sức khỏe cho mẹ rồi. Từ giờ trở đi, bất cứ bệnh gì mẹ cũng được khám đúng chỗ. Mẹ không cần phải một mình chịu nữa.”
Bà quay lại nhìn con trai, ánh mắt đầy biết ơn.
— “Con làm là được rồi. Đừng nói nữa, mẹ hiểu.”
Đến chiều, trời đổ mưa nhỏ. Mưa quê rơi nhẹ, không xối xả như ở thành phố. Rơi như một lời nhắc nhở: đất này từng nuôi họ lớn, từng chứng kiến từng giọt mồ hôi của mẹ.
Bên hiên nhà, cả ba anh chị em ngồi quây quanh mẹ. Mỗi người ôm một ly nước nóng.
Thu đặt đầu lên vai mẹ, giọng mềm như thuở còn bé:
— “Mẹ, mai con sẽ về thường xuyên hơn.”
Nam hứa:
— “Tháng sau con sẽ đưa vợ con và hai đứa nhỏ về thăm ngoại.”
Luân chỉ cười, không nói.
Bà Hòa nhìn cả ba, cảm giác bình yên tràn qua tim.
Mẹ không cần giàu sang.
Mẹ chỉ cần các con trở về.
Đêm xuống, giường chiếu được trải ra phòng khách. Bà Hòa bảo:
— “Ở lại ngủ với mẹ cho vui.”
Thu cười, chen vào ôm bà:
— “Mẹ còn nhớ hồi tụi con nhỏ không? Lúc nào cũng tranh nhau nằm cạnh mẹ.”
Nam nằm phía bên kia, nói với giọng trêu:
— “Hồi đó con toàn bị chị Thu đạp xuống đất.”
Cả nhà bật cười.
Luân ngồi gọt trái cây, nhìn cảnh ấy mà lòng nhẹ như vừa trút một tảng đá lớn.
Bà Hòa nói nhỏ, tay xoa mái tóc của Thu:
— “Ngày tụi con đi học xa, mẹ ngủ không được mấy đêm. Nhà rộng mà lạnh. Chỉ mong có tiếng ai đó mở cửa, chạy vô bếp hỏi mẹ có cơm chưa.”
Cả ba người con im lặng.
Bà nói tiếp:
— “Mẹ không thử lòng các con để phân biệt ai tốt ai xấu. Mẹ chỉ muốn xem… liệu trong lòng các con còn nhớ nhà ở đâu hay không.”
Giọng bà khàn đi:
— “Vì nhiều người đi xa quá, rồi quên mất nơi mình bắt đầu.”
Thu bật khóc, ôm chặt mẹ hơn.
Nam quay mặt về phía tường, đưa tay lén lau đi giọt nước mắt.
Luân lặng lẽ đứng dậy, lấy thêm cái mền đắp cho mẹ và chị.
Ánh đèn vàng hắt lên khuôn mặt bà Hòa. Bà mỉm cười, nhắm mắt lại. Nụ cười của một người mẹ đã yên lòng.
Bà đâu cần sáu trăm triệu.
Bà chỉ cần ba trái tim không lạc mất nhau.
Sáng hôm sau, khi mặt trời hắt những tia sáng đầu tiên vào nhà, Thu và Nam chuẩn bị lên lại thành phố. Cả hai đều bước ra sân, không tay xách nách mang túi quà như lúc xuống — mà chỉ mang theo điều quý giá nhất: sự thay đổi trong suy nghĩ.
— “Mẹ giữ sức khỏe nha. Tụi con sẽ về thường xuyên.” — Thu ôm mẹ thật chặt.
— “Mẹ ở nhà chờ tụi con.” — Nam nói, mắt nhìn về phía hàng cau trước cổng — “Ngày xưa, tụi con ra khỏi cổng này là đi tìm tương lai. Giờ quay về lại, là tìm bình yên.”
Luân đứng bên cạnh mẹ, đưa tay vẫy chào hai anh chị.
Chiếc xe chạy dần xa, qua khúc cua, rồi khuất hẳn sau hàng tre.
Chỉ còn lại tiếng gió thổi qua mái ngói cũ, tiếng chim sẻ hót trên dây điện, và hai mẹ con trên sân.
Luân quay sang nhìn bà:
— “Mẹ, con không muốn căn nhà này chỉ là giấy tờ. Con muốn nó sống.”
— “Ý con là sao?”
Luân cười, ánh mắt tràn đầy quyết tâm:
— “Con muốn sửa lại căn nhà này. Con muốn làm homestay nhỏ, để khách thành phố có thể về trải nghiệm cuộc sống quê. Mẹ sẽ vừa trông nhà, vừa kể chuyện cho khách nghe.”
Bà tròn mắt, ngạc nhiên:
— “Con làm được không?”
— “Không thử sao biết.”
Bà Hòa không nói gì, chỉ gật đầu, nước mắt rơi trong sự hạnh phúc. Vì bà hiểu: căn nhà này sẽ tiếp tục có tiếng nói, tiếng cười. Không còn đơn độc.
Luân lấy cuốn sổ nhỏ, ghi vào dòng đầu tiên:
“Ưu tiên đầu tiên: xây căn nhà có người ở, chứ không phải căn nhà để đó.”
Bà Hòa đặt tay lên vai con trai.
Gió từ cánh đồng thổi qua, mang theo mùi lúa mới. Ánh nắng trải dài trên con đường đất dẫn ra quốc lộ.
Con đường mà ngày xưa ba anh thường dắt xe đạp đi làm. Con đường mà Lân, Thu, Nam từng chạy lon ton theo những buổi chiều. Con đường mà họ đã trung thành bước đi để tìm tương lai.
Và hôm nay —
đó là con đường giúp họ tìm về gia đình.
Cuối truyện, bà Hòa đứng trước cổng, nhìn ra con đường dài.
Không phải để chờ ai trở về nữa.
Mà để chờ một điều:
tình thương từ nay không còn thiếu vắng.
Căn nhà tổ — cuối cùng — đã có người giữ.
Và mẹ — cuối cùng — cũng đã yên lòng.
LƯU Ý: Tất cả nội dung câu chuyện trên chỉ mang tính chất giải trí, hư cấu. Không khuyến khích và cổ xúy bất cứ hành vi nào. Mọi sự trùng hợp chỉ là ngẫu nhiên và không mang tính chất xúc phạm cá nhân, hay tập thể nào.