Con phố nhỏ gần cổng trường Đại học Văn Minh mỗi chiều tan học lại tấp nập người qua lại. Sinh viên chen chúc ở cổng hàng quán, tiếng gọi nhau í ới, tiếng xe máy lẫn trong giọng rao quen thuộc của những người bán hàng rong. Giữa những ồn ào ấy có một góc bình yên, nơi tấm bảng gỗ đã cũ kỹ treo dòng chữ “Cơm Dì Tư – 15k/suất”. Quán nhỏ, bốn bề tường loang lổ, bàn ghế chắp vá, nhưng luôn có ánh đèn vàng ấm áp như dang tay đón người lữ khách mỏi mệt.
Vy đến thành phố này học đại học với chiếc ba lô sờn cũ và chút tiền tích góp từ việc làm mùa hè. Mẹ Vy là công nhân may, sức khỏe yếu. Cha mất sớm. Cô luôn tự nhủ phải học giỏi để sau này lo cho mẹ. Nhưng thành phố xa nhà quá đỗi đắt đỏ. Mới ở được một tuần, ví tiền của Vy gần như trống rỗng. Cô phải cắt bữa sáng, chỉ uống nước cầm hơi qua giờ học.
Chiều hôm đó, trời bỗng đổ mưa tầm tã. Vy đứng nép vào hiên quán Cơm Dì Tư, tay ôm chặt bụng vì đói. Dì Tư từ trong bếp bước ra, dáng người nhỏ thó, mái tóc điểm bạc buộc vội sau gáy. Dì nhận ra cô bé sinh viên mới, chiếc áo đồng phục còn ướt sũng.
“Con ăn cơm chưa?” – dì hỏi, giọng hiền mà đanh, như người từng trải nhiều năm sóng gió.
Vy lắc đầu. Cô định lùi ra xa hơn để không phiền quán, nhưng bàn tay thô ráp của dì kéo nhẹ lại.
“Thôi vô đây. Mưa vậy ăn miếng cho ấm bụng.”
Vy ngập ngừng: “Nhưng… con chưa có tiền…”
Dì cười, nụ cười hiền đến lạ: “Tiền bạc từ từ rồi tính. Mưa gió kiểu này mà để cái bụng đói là dễ bệnh lắm.”
Một chén cơm nóng hổi đặt trước mặt. Miếng thịt kho mềm, mùi tiêu cay nhẹ khiến cổ họng Vy nghèn nghẹn. Bữa cơm ấy với cô ngon hơn bất kỳ sơn hào hải vị nào từng nghe kể.
Từ đó, Vy gần như ngày nào cũng đến quán. Cô cố gắng tìm việc làm thêm, nhưng ca học dày đặc, cộng thêm bệnh đau dạ dày khiến cô không trụ được. Dì Tư biết cả, nhưng không nói gì. Chỉ luôn để phần cơm thêm miếng cá, thêm chén canh.
Có lần Vy mang chút tiền lẻ trả, dì khẽ xua tay:
“Học cho thành người đàng hoàng rồi sau này nhớ giúp lại ai đó khó khăn là dì vui rồi.”
Vy khóc. Lần đầu trong đời, cô hiểu cảm giác được yêu thương bởi một người không ruột rà máu mủ.
Dì Tư sống một mình. Con trai dì bỏ nhà đi từ khi còn tuổi mới lớn, để lại vô vàn nỗi buồn. Mỗi tối, dì ngồi trước hiên quán, mắt dõi theo dòng người qua lại, như hy vọng bóng hình con trai sẽ quay về.
Vy hay ngồi bên cạnh, rót cho dì tách trà ấm, kể chuyện trường lớp cho dì nghe. Dần dần, họ thành điểm tựa của nhau.
Thế nhưng cuộc sống vốn chẳng bao giờ yên bình.
Một hôm, Vy trở về phòng trọ thì nhận được cuộc gọi từ bệnh viện. Mẹ cô ngất tại xưởng may, phải nhập viện gấp. Chi phí điều trị vượt quá khả năng của hai mẹ con. Vy sụp xuống, tay run run bấm số gọi hết những nơi có thể mượn tiền nhưng không ai đủ khả năng giúp.
Trong giây phút tuyệt vọng, cô chạy vội đến quán dì Tư, mưa lại rơi nặng hạt như ngày đầu họ gặp nhau. Vy đứng thở hổn hển trước cửa quán, mặt tái nhợt.
“Dì… dì giúp con được không? Mẹ con… mẹ con đang nguy…”
Chưa nghe hết câu, dì Tư vội chạy vào trong lấy chiếc hộp gỗ cũ. Trong đó là toàn bộ số tiền dì tích góp bao năm – số tiền dì định sửa lại quán và dành dụm nếu lỡ ốm đau.
Dì đặt vào tay Vy, giọng run vì cảm xúc:
“Cầm đi con! Cứu được mẹ là được. Mẹ là lớn nhất.”
Vy bật khóc nức nở ôm lấy dì, rồi vội vã chạy đi trong mưa.
Dì Tư nhìn theo bóng cô bé nhỏ nhắn đang lẫn trong màn nước trắng xóa. Trái tim dì vừa lo, vừa thấy ấm áp như tìm lại được cảm giác từng mong mỏi từ một người con.
Nhưng đêm đó, một chuyện bất ngờ xảy ra…
Cửa quán bỗng bị đá mạnh khiến cánh cửa rung lên bần bật. Một người đàn ông dáng vẻ bặm trợn xộc vào, mùi rượu nồng nặc. Ánh mắt hắn sắc lạnh.
“Bà Tư! Trả tiền đi! Đã hẹn mấy lần rồi.”
Dì Tư sững người. Đó là chủ nợ – người đã cho dì vay tiền lúc quán vắng khách, lãi suất cao cắt cổ. Dì định trả bằng số tiền vừa đưa Vy… nhưng giờ thì…
“Chờ tôi ít hôm… tôi sẽ xoay được mà…” – dì nói, cố giữ bình tĩnh.
Hắn cười khẩy, quật chai bia xuống đất vỡ toang:
“Không trả thì để lại cái quán này! Mà cũng chưa đủ đâu!”
Hắn bước đến, túm lấy tay dì siết mạnh:
“Hay là… bà có thứ gì đáng giá hơn để thế chấp không?”
Dì Tư vùng vẫy, run lên vì sợ. Mưa bên ngoài mỗi lúc càng nặng hạt, sấm sét xé toạc bầu trời.
Đúng lúc đó, hắn giật phăng hộp gỗ trên bàn – hộp tiết kiệm còn lại vài tờ lẻ. Hắn mở ra rồi ném xuống, tiền bay tứ tung:
“Đồ nghèo kiết xác!”
Dì Tư quỳ sụp xuống nhặt lại từng tờ, nước mắt chan hòa cùng nước mưa hắt vào trong quán. Bàn tay dì run lẩy bẩy.
Tên chủ nợ gằn giọng:
“Một tuần nữa! Không trả được thì đừng trách.”
Hắn quay lưng bỏ đi, để lại cánh cửa quán rung bần bật và bóng dáng nhỏ bé của dì Tư chìm trong nỗi sợ.
Dì Tư b-án cơm tốt bụng giúp đỡ cô sinh viên nghèo ăn cơm không tính tiền suốt nhưng năm tháng đi học khó khăn. Thế nhưng, một ngày cô sinh viên lại không còn ghé lại quán cũng như từ biệt. Nhiều năm sau...
Ngoài kia, những tiếng còi xe cứu thương hú lên rền rĩ. Vy đâu biết rằng khi cô chạy đua với thời gian để cứu mẹ mình, nơi này cũng bắt đầu rơi vào vực sâu của khó khăn.
Cuộc đời đôi khi thử thách con người bằng những vết thương chồng lên nhau.
Và đúng lúc đó —
Điện thoại của dì Tư rung lên. Một tin nhắn lạ hiện ra:
“Tôi biết con trai của bà đang ở đâu…”
Dì Tư chết lặng. Bàn tay buông thõng làm màn hình điện thoại rơi xuống nền nhà.
Trong đôi mắt ngấn lệ của dì, một cơn bão mới vừa bắt đầu nổi lên…
Tin nhắn ấy khiến cả đêm dì Tư không sao chợp mắt. Điện thoại vẫn nằm trên bàn, màn hình tối đen nhưng như vẫn ẩn chứa một bí mật lớn lao. Hơn hai mươi năm qua, dì sống trong chờ đợi. Ngày con trai bỏ đi, nó chỉ là một cậu bé mới lớn, nông nổi và đầy tự ái. Dì luôn tự trách đã nghiêm khắc quá mà khiến nó tổn thương. Bao năm rồi, người mẹ ấy vẫn giữ một chỗ trống trong lòng, chờ đứa con quay về.
Nhưng bây giờ, mọi thứ rối tung lên. Nợ nần chồng chất. Sức khỏe cũng không còn như trước. Nếu con trai thật sự gặp chuyện… dì phải làm gì?
Sáng hôm sau, quán vẫn mở cửa như thường lệ. Dì cố gắng nở nụ cười quen thuộc với những vị khách cũ. Nhưng ai nhìn cũng nhận ra đôi mắt dì đỏ hoe.
Vy thì đang ở bệnh viện. Mẹ cô sau ca cấp cứu đã tỉnh lại nhưng cần thời gian điều trị. Bác sĩ thông báo phải phẫu thuật nếu không tình trạng sẽ trở nặng. Vy nghe mà hai chân như muốn khuỵu xuống. Bao nhiêu tiền dì Tư đưa cũng không đủ.
Cô đứng ngoài hành lang bệnh viện, nơi ánh đèn trắng nhợt nhạt chiếu xuống sàn nhà lạnh ngắt. Điện thoại Vy liên tục sáng lên vì tin nhắn của chủ nhà trọ, tiền học phí, tiền sách vở… Cả thế giới như đang đè lên đôi vai nhỏ bé.
Bác sĩ nói với Vy bằng giọng nhẹ nhàng:
“Em cần sớm quyết định. Thời gian không còn nhiều.”
Vy gật đầu, nhưng nước mắt lại rơi.
Chiều hôm đó, Vy quay về quán. Dì Tư đang xếp lại những chiếc bàn nhựa. Quán vắng khách hơn mọi ngày.
“Dì ơi…” – Vy nghẹn ngào.
Dì đặt tay lên vai cô:
“Mẹ con sao rồi?”
“Bác sĩ nói… cần mổ. Con sợ…”
“Con đừng lo. Mình tìm cách. Còn sống là còn hi vọng.”
Vy ôm dì như bấu víu vào một điểm tựa duy nhất còn sót lại trong đời.
Trong lúc Vy ở bếp rửa chén giúp dì, một người phụ nữ tầm bốn mươi bước vào quán. Mặc chiếc áo sơ mi đắt tiền, nét mặt nghiêm nghị nhưng giọng nói lại mềm:
“Chào cô. Tôi muốn hỏi về… con trai cô, tên Dũng… trước đây từng sống với cô đúng không?”
Dì Tư sững người.
“Cô… biết Dũng sao?”
Người phụ nữ ấy mở điện thoại, đưa ra bức ảnh một thanh niên. Gương mặt hốc hác, đôi mắt mệt mỏi nhưng đúng là… con trai dì. Dì Tư đưa tay run rẩy chạm vào màn hình.
“Dũng giờ thế nào? Nó ở đâu? Con tôi…”
Người phụ nữ đáp:
“Cậu ấy đang điều trị cai nghiện ở một trung tâm cách đây ba mươi cây số. Tâm lý rất bất ổn. Cậu ấy liên tục nhắc đến mẹ…”
Dì Tư như vừa bị ai nện một cú thật mạnh vào ngực. Sự thật tàn nhẫn ập đến, bóp nghẹt trái tim người mẹ.
Vy nghe hết từ trong bếp. Cô lao ra ôm lấy dì. Dì khóc nấc, lần đầu tiên Vy thấy dì yếu đuối như đứa trẻ.
Người phụ nữ tiếp tục:
“Cậu ấy cần gia đình. Nếu có người thân ở bên, khả năng hồi phục sẽ cao hơn.”
Câu nói ấy vang trong quán nhỏ, như một lời đánh thức.
Sau khi khách rời đi, dì Tư ngồi thẫn thờ rất lâu. Vy nắm tay dì thật chặt:
“Dì phải đi thăm ảnh. Con đi cùng dì.”
Nhưng đúng lúc ấy, tin nhắn lại đến.
Lần này là từ chủ nợ:
“Còn 5 ngày. Không trả thì đừng trách.”
Dì nhìn những dòng chữ lạnh lùng ấy mà hai mắt nhòa đi.
Vy nói trong nước mắt:
“Dì ơi, để con gánh cùng dì. Con sẽ tìm cách lo cho mẹ, cho dì và cả ảnh nữa. Dì đã giúp con quá nhiều rồi.”
Dì Tư ôm Vy vào lòng, như ôm chính con gái ruột. Nhưng dì hiểu, Vy cũng đang khổ sở đến mức cùng cực. Dì không thể để cô bé này phải thêm áp lực.
“Từ mai dì đóng cửa quán mấy hôm. Dì phải đi tìm con trai dì…”
“Dì để con đi chung!”
“Không được. Con lo cho mẹ đi. Ở đây, có con là dì yên tâm rồi.”
Dì Tư b-án cơm tốt bụng giúp đỡ cô sinh viên nghèo ăn cơm không tính tiền suốt nhưng năm tháng đi học khó khăn. Thế nhưng, một ngày cô sinh viên lại không còn ghé lại quán cũng như từ biệt. Nhiều năm sau...
Vy nín lặng, nhưng ánh mắt chất chứa lo lắng.
Đêm đó, khi Vy vừa rời đi, dì Tư dọn lại quán lần cuối. Ánh đèn vàng yếu ớt, tường bong tróc, bàn ghế xiêu vẹo. Dì chạm tay lên từng món đồ thân quen như tạm biệt.
Dì khóa cửa quán. Nhưng vừa quay người lại, tên chủ nợ đã đứng ngay đó, nụ cười hiểm độc.
“Hết thời gian rồi. Từ giờ cái quán này thuộc về tôi.”
Dì giật mình:
“Anh nói gì? Còn mấy ngày nữa mà!”
“Tôi đổi ý.”
Hắn đưa ra một tờ giấy: “Ký vô. Chuyển quyền sở hữu quán.”
“Không! Tôi cần nó để tìm lại con tôi!”
Tên đó nhếch mép:
“Bà không có lựa chọn.”
Dì ôm hộp tiền trống rỗng, đôi mắt ngấn lệ.
Đúng lúc ấy, Vy quay lại lấy quên điện thoại. Cô nhìn thấy cảnh tượng đó. Không kịp nghĩ gì, cô lao tới:
“Đừng động vào dì tôi!”
Tên chủ nợ gầm lên:
“Con nhãi! Tránh ra!”
Hắn đẩy mạnh, Vy ngã xuống, đầu va vào cạnh bàn. Máu chảy ra… loang xuống nền xi măng lạnh ngắt.
Dì Tư hét lên, khuôn mặt méo mó vì hoảng loạn.
Tên chủ nợ hoảng sợ lùi lại, rồi bỏ chạy vào màn đêm.
Dì ôm Vy trong vòng tay, vừa gọi tên cô vừa run rẩy:
“Vy ơi! Con tỉnh lại đi! Đừng bỏ dì…”
Ngoài kia, tiếng còi xe cứu thương lại hú lên, xuyên qua màn mưa đêm… thêm một lần nữa.
Vy được đưa vào bệnh viện kịp thời. Vết thương đầu không quá nguy hiểm nhưng cô phải nằm theo dõi. Vừa tỉnh lại, điều đầu tiên Vy nói là:
“Mẹ con… dì ơi, mẹ con sao rồi?”
Dì Tư nắm tay cô, trấn an:
“Dì đã lo phần viện phí trước. Con cứ nghỉ đi.”
Vy hiểu ngay. Dì Tư lại đem số tiền cuối cùng lo cho cô. Cô bật khóc:
“Con xin lỗi… con làm dì khổ thêm…”
Dì lắc đầu:
“Con là gia đình của dì. Gia đình là để nương tựa.”
Sau khi sắp xếp ổn thỏa cho Vy và mẹ cô, dì Tư quyết định đến trung tâm cai nghiện thăm con trai.
Cổng trung tâm lớn, tường cao, bên trong là những người trẻ đang cố lấy lại chính mình. Dì bước vào, trái tim đập thình thịch.
Dũng xuất hiện sau cánh cửa kính, gầy gò, ánh mắt tránh né. Dì run run đưa tay lên kính, giọt nước mắt rơi dài:
“Dũng… là mẹ đây. Mẹ đến đón con.”
Anh khẽ run. Đôi môi mấp máy:
“Mẹ… con xin lỗi.”
Dũng bật khóc. Hai mẹ con ôm nhau nghẹn ngào, bao năm xa cách được gột rửa trong khoảnh khắc đoàn tụ.
Trong thời gian Dũng điều trị, Vy kết nối được với chương trình hỗ trợ sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Họ giúp phần viện phí còn lại cho mẹ cô. Một nhóm thiện nguyện khi biết chuyện dì Tư đã vận động quyên góp giúp dì giữ lại quán cơm.
Ngày Vy xuất viện, cô cùng dì Tư đến mảnh đất trống phía sau chợ. Một căn nhà mới được xây lên – khang trang, sạch đẹp. Trên bảng hiệu trước cửa ghi:
Cơm Dì Tư – Bát cơm nghĩa tình
Vy ngỡ ngàng, quay sang dì Tư:
“Dì… cái này…”
Dì mỉm cười, nước mắt lấp lánh:
“Một mạnh thường quân biết chuyện đã giúp dì xây lại quán… nói rằng lòng tốt của dì xứng đáng được lan tỏa.”
Vy ôm dì như ôm một niềm hạnh phúc lớn lao nhất đời.
Vài tháng sau, Dũng xuất viện và về phụ giúp mẹ. Quán cơm lại đông khách hơn cả xưa, đặc biệt sinh viên khó khăn luôn có một phần cơm miễn phí chờ sẵn.
Những đứa trẻ nghèo tìm đến đây không chỉ vì được ăn no, mà còn vì tìm thấy nơi trú ngụ cho tâm hồn – giống như Vy năm nào.
Buổi chiều cuối năm, gió lùa nhè nhẹ qua những giàn hoa giấy trước hiên. Dì Tư ngồi bên bếp, Vy đứng cạnh thái rau, còn Dũng đang kê lại những bộ bàn ghế.
Vy mỉm cười:
“Dì thấy không? Giờ con đã trưởng thành rồi. Sau này con sẽ giúp lại nhiều người, như dì đã giúp con.”
Dì nhìn Vy như nhìn một người con gái của mình:
“Dì không giàu gì. Chỉ có tấm lòng. Nhưng nhờ có con… dì mới tin rằng thiện lương không bao giờ biến mất.”
Vy chậm rãi nói, trong giọng chứa đầy biết ơn:
“Dì chính là người đã cứu cuộc đời con.”
Ngoài sân, ánh hoàng hôn phủ lên bảng hiệu mới. Dòng người đi ngang nhìn vào quán nhỏ đầy ấm áp, ai cũng cảm nhận được nơi đây có điều gì đó thật đặc biệt.
Đó không chỉ là quán cơm.
Đó là mái nhà của những trái tim biết yêu thương.
Và trong cuộc sống bộn bề này, một bát cơm ấm nóng đôi khi có thể thay đổi cả một đời người.