Cứ ngỡ mẹ l-iệt không biết gì, người anh th-am l-am đòi b-án hết tài sản và nhận cái kết đ-au đ-iếng từ di nguyện của mẹ...

Gió heo may thổi hun hút, luồn qua những tán cây cổ thụ trước căn nhà mái ngói đã bạc màu. Trong không khí bảng lảng mùi hương trầm, tiếng tụng kinh vang vọng, tiễn đưa một linh hồn về cõi vĩnh hằng. Ông Hai, người cha già của hai anh em Toàn và Hùng, đã ra đi, để lại một khoảng trống lớn trong lòng những người ở lại.

Toàn, người anh cả, với dáng vẻ cao ráo, khuôn mặt có phần lạnh lùng, đứng đó, mắt hướng về phía di ảnh cha. Anh là một người có học thức, ra thành phố lập nghiệp từ sớm và nhanh chóng thành công. Hùng, người em út, với vóc dáng nhỏ bé hơn, đôi mắt hiền lành, đang quỳ bên linh cữu mẹ. Hùng đã chọn ở lại quê hương, sống một cuộc đời giản dị, làm nông.

Sau đám tang, khi những người thân, hàng xóm đã về hết, chỉ còn lại ba mẹ con, Toàn lập tức cất tiếng. “Thôi, bây giờ bố cũng mất rồi. Chuyện đất đai mình phải giải quyết cho rõ ràng.”

Toàn đi thẳng vào vấn đề, không chút vòng vo. Anh luôn là người thực tế, đặt lợi ích lên hàng đầu. “Theo luật, anh là con cả, toàn bộ ruộng đất này là của anh. Anh sẽ đứng tên tất cả.”

Hùng ngẩng đầu lên, nhìn anh trai. Anh không ngạc nhiên. Anh biết, Lâm đã nhăm nhe mảnh đất này từ lâu. Hùng không muốn tranh giành, không muốn gia đình lục đục, đặc biệt khi mẹ anh, bà Ba, đang nằm liệt giường sau một cơn tai biến.

“Vâng, anh cứ đứng tên đi ạ,” Hùng nói, giọng điệu nhẹ nhàng, không một chút oán than. “Em chỉ xin ở lại đây để chăm sóc mẹ.”

Toàn gật đầu, vẻ mặt hài lòng. “Thôi được rồi. Mày cứ chăm sóc mẹ đi. Anh sẽ lo cho mẹ đầy đủ tiền bạc thuốc thang. Coi như mày có công.”

Nói đoạn, Toàn rút ví, đưa cho Hùng một cọc tiền. “Đây là tiền thuốc thang cho mẹ, mày cứ cầm lấy. Khi nào cần thêm thì nói anh.”

Hùng không nhận tiền. Anh chỉ lắc đầu. “Không cần đâu anh. Em tự lo được cho mẹ.”

Toàn nhếch mép, ánh mắt thoáng qua một tia khinh thường. Anh nghĩ Hùng là người nhu nhược, không biết tính toán.

Từ đó, Hùng tự nguyện ở lại chăm sóc mẹ bị liệt. Anh dành toàn bộ thời gian, công sức để lo cho bà từng bữa ăn, giấc ngủ, từng viên thuốc. Mười ba năm trời, anh chưa một lời than vãn. Anh tắm rửa, thay quần áo, bón từng thìa cháo cho mẹ. Anh kể cho mẹ nghe những câu chuyện về làng xóm, về những cánh đồng lúa, về những mùa gặt. Bà Ba nằm đó, đôi mắt đục mờ, nhưng trong ánh nhìn của bà luôn chứa chan tình yêu thương vô bờ bến dành cho đứa con trai út.

Toàn thỉnh thoảng có về thăm mẹ, nhưng chỉ là những chuyến ghé qua vội vã. Anh luôn miệng hỏi han về tình hình sức khỏe của mẹ, nhưng ánh mắt lại lướt qua những đám ruộng, những khu vườn. Anh nói những lời hoa mỹ về tình cảm anh em, nhưng chưa bao giờ thực sự đỡ đần Hùng trong việc chăm sóc mẹ. Toàn gửi tiền về đều đặn, anh nghĩ như thế là đủ trách nhiệm của một người con trai thành đạt. Anh tin rằng, tiền có thể giải quyết được mọi thứ.

“Mày ở nhà chăm mẹ thì cũng tốt. Nhưng đừng có mơ đến chuyện đất đai,” Toàn nói với Hùng trong một lần về quê. “Đất đai là của anh hết. Sau này mẹ mất, anh sẽ bán đi để ra thành phố mua nhà.”

Hùng im lặng, chỉ cúi đầu. Anh không nói gì, không phản kháng. Anh chỉ biết chấp nhận. Anh tin vào luật nhân quả, anh tin vào tình thương.

Bà Ba, dù liệt, nhưng trí óc vẫn minh mẫn. Bà lắng nghe tất cả, và bà hiểu tất cả. Bà nhìn thấy sự hy sinh thầm lặng của Hùng, nhìn thấy sự tính toán của Toàn. Bà biết, mình cần phải làm một điều gì đó.

Sau mười ba năm nằm liệt giường, bà Ba ra đi trong thanh thản, trong vòng tay yêu thương của Hùng. Nỗi đau mất mẹ bao trùm lên căn nhà nhỏ. Hùng quỳ bên linh cữu mẹ, nước mắt chảy dài. Anh đã mất đi người thân yêu nhất của mình.

Đám tang xong xuôi, Toàn về. Anh nhìn căn nhà cũ kỹ, nhìn những đám ruộng bao la. Trong đầu anh, một kế hoạch lớn đang hình thành: bán hết tất cả, và mua một căn biệt thự ở thành phố.

“Hùng này, bây giờ mẹ cũng mất rồi. Anh định bán toàn bộ đất đai để ra thành phố mua nhà,” Toàn nói, giọng điệu dứt khoát, không chút cảm xúc. “Cả căn nhà này nữa. Mày dọn ra đi. Anh sẽ cho mày ít tiền để mày tự lo cuộc sống.”

Hùng ngẩng đầu lên. Anh nhìn anh trai, ánh mắt anh không còn sự cam chịu. Một tia sáng lóe lên trong đôi mắt ấy.

“Anh nói gì cơ? Bán cả căn nhà này sao?” Hùng hỏi, giọng điệu khác hẳn mọi khi. “Cả căn nhà mà mẹ vừa nằm xuống sao?”

“Đúng vậy. Nó cũng là đất của anh. Anh có quyền bán,” Toàn nói, giọng điệu hách dịch.

Hùng không nói gì. Anh lặng lẽ đi vào phòng mẹ, mở hộc tủ đầu giường. Anh lấy ra một tờ giấy đã ố vàng, được gấp cẩn thận. Đó là một bản di chúc viết tay.

“Anh đọc đi,” Hùng nói, đưa di chúc cho Toàn.

Toàn cầm lấy, đọc. Khuôn mặt anh biến sắc.

Trong đó, cha viết: “Con trai cả của bố, Toàn. Con là người thông minh, có tài. Bố biết con sẽ thành công. Nhưng con cũng là người ham tiền, ham danh vọng. Bố lo con sẽ đánh mất mình. Vì vậy, bố chỉ để lại cho con một phần đất nhỏ để con làm nhà.”

Toàn đọc tiếp, từng chữ như một nhát dao cứa vào tim anh: “Còn con trai út của bố, Hùng. Con là người hiền lành, nhân hậu. Con là người sống có tình có nghĩa. Con đã tự nguyện ở lại chăm sóc mẹ suốt bao nhiêu năm. Con đã hy sinh tất cả vì gia đình. Vì vậy, toàn bộ ruộng đất còn lại, và đặc biệt là căn nhà này, bố mẹ để lại cho con. Nó là công sức, là tình yêu của con dành cho mẹ. Con nào nuôi mẹ thì đất là của con. Bản di chúc này đã được công chứng đầy đủ trước khi mẹ ra đi.”

Toàn đọc xong, anh chết lặng. Anh không tin vào mắt mình. Di chúc của cha, nó đã lật ngược tất cả. Và đặc biệt, lời nói của mẹ, "Con nào nuôi mẹ thì đất là của con", cùng với việc công chứng, là một cú sốc lớn. Mẹ, người phụ nữ liệt giường, đã âm thầm làm điều này.

“Không thể nào… không thể nào…” Toàn lẩm bẩm, tay run rẩy. “Mẹ… mẹ đã đi công chứng sao?”

Sơn nhìn anh trai, ánh mắt anh không còn sự cam chịu, mà chỉ còn sự buồn bã.

“Mẹ đã làm. Mẹ đã biết trước tất cả,” Hùng nói, giọng trầm ấm. “Mẹ muốn công bằng. Mẹ muốn con hiểu, tình nghĩa mới là quan trọng nhất.”

Toàn ngã quỵ. Anh cảm thấy một nỗi ân hận tột cùng. Anh đã tham lam, đã chèn ép em trai. Và bây giờ, anh đã mất tất cả. Mất đất, mất tiền, nhưng quan trọng hơn là mất đi sự tôn trọng, mất đi tình cảm. Anh nhận ra mình đã bỏ lỡ những năm tháng cuối đời của mẹ, đã không ở bên cạnh bà khi bà cần.

Hùng đi đến, đỡ anh trai dậy. “Anh Hai, anh vẫn là anh trai của em. Em không trách anh.”

Toàn nhìn Hùng, đôi mắt anh đỏ hoe. “Cảm ơn em… cảm ơn em…”

Sau đó, Toàn không còn chèn ép Hùng nữa. Anh ta chấp nhận sự thật, chấp nhận phần đất nhỏ mà cha để lại. Anh không còn nghĩ đến việc bán toàn bộ ruộng đất nữa. Anh nhận ra, tiền bạc không thể mua được tất cả.

Toàn bắt đầu lại cuộc đời mình. Anh không còn ham tiền, ham danh vọng một cách mù quáng nữa. Anh dành thời gian cho gia đình, cho những người thân yêu. Anh thường xuyên đến thăm Hùng, giúp Hùng làm việc đồng áng. Anh bắt đầu học cách làm nông, học cách sống giản dị.

“Sơn ơi, anh xin lỗi,” Toàn nói. “Anh đã sai rồi. Anh đã không hiểu em. Anh đã không hiểu bố mẹ.”

“Không sao anh. Anh đã trở về. Đó là điều quan trọng nhất,” Hùng nói, mỉm cười.

Vợ của Toàn, Thịnh, cũng thay đổi. Cô không còn vẻ mặt kiêu ngạo nữa. Cô trở nên hiền lành, nhân hậu hơn. Cô thường xuyên đến thăm Hùng, giúp Hùng nấu cơm, giặt giũ.

“Hùng ơi, chị xin lỗi em,” Thịnh nói. “Chị đã sai rồi. Chị đã không hiểu em.”

“Không sao chị. Chị đã trở về. Đó là điều quan trọng nhất,” Hùng nói.

Họ sống một cuộc sống bình yên, hạnh phúc. Toàn không còn là một người anh trai tham lam. Anh là một người anh trai yêu thương em. Hùng không còn là một người em trai chịu đựng. Anh là một người em trai đã tha thứ.

Cả làng nể phục Hùng. Họ nói rằng, Hùng là người sống hiếu nghĩa, không tranh giành, nhưng lại được trời thương. Ông trời đã không phụ lòng người tốt.

Một buổi chiều, Hùng và Toàn ngồi bên nhau, nhìn ra cánh đồng lúa xanh rì.

“Anh có thấy không, ruộng lúa của mình đẹp quá,” Hùng nói.

Toàn mỉm cười. “Đúng vậy. Nó đẹp hơn cả những căn biệt thự ở thành phố.”

Hùng nhìn anh trai. “Anh đã thay đổi nhiều lắm.”

“Anh đã học được nhiều điều từ em, và từ bố mẹ,” Toàn nói. “Tình nghĩa mới là điều quan trọng nhất.”

Họ cùng nhau chăm sóc ruộng đất, cùng nhau xây dựng cuộc sống. Họ sống hòa thuận, yêu thương nhau.

Và căn nhà thờ nhỏ, nó vẫn đứng đó, như một minh chứng cho tình yêu thương, cho sự hy sinh, và cho những người biết tha thứ. Di chúc của người mẹ liệt, không chỉ là lời phân chia tài sản, mà còn là một bài học sâu sắc về tình người, về giá trị của lòng hiếu thảo.