Cậu học trò ngh-èo từ chối người bà b-án xôi, nhiều năm sau trở về quê và ch-ết l-ặng trước cảnh tượng đ-au l-òng...

Gánh xôi của bà Sáu đã đứng ở cổng trường này hơn ba mươi năm. Bà là một người phụ nữ gầy guộc, lưng còng, đôi bàn tay nhăn nheo nhưng lại thoăn thoắt gói từng nắm xôi nóng hổi. Mùi xôi nếp dẻo thơm, mùi đậu xanh bùi bùi, mùi lạc rang giòn tan đã trở thành hương vị tuổi thơ của biết bao thế hệ học trò. Bà Sáu là một phần của ngôi trường, là một phần của cuộc sống.

Bà sống một mình, không con cái. Bà chỉ có gánh xôi và tình thương dành cho lũ trẻ. Mỗi đứa trẻ đến mua xôi, bà đều cười hiền, đôi mắt bà lấp lánh niềm vui.

Trong số những đứa trẻ ấy, có một cậu bé đặc biệt, tên là Hậu. Hậu là một cậu học trò nghèo, cha mẹ mất sớm, sống với bà ngoại già yếu. Cậu bé gầy gò, quần áo sờn rách, nhưng đôi mắt lại sáng ngời, toát lên vẻ thông minh và hiền lành.

Mỗi sáng, Hậu đều đi qua gánh xôi của bà Sáu, bụng đói meo. Bà Sáu nhìn thấy cậu, lòng bà lại quặn thắt. Bà không nói gì, chỉ lặng lẽ lấy ra một gói xôi, đặt vào tay cậu.

"Ăn đi con. Ăn cho có sức mà học."

Hậu ngập ngừng, đôi mắt rưng rưng. "Cháu không có tiền ạ."

"Không cần đâu con. Cứ ăn đi."

Từ đó, Hậu trở thành khách quen của bà Sáu. Mỗi sáng, cậu đều ghé qua gánh xôi, và bà Sáu đều cho cậu một gói xôi miễn phí. Bà không chỉ cho cậu ăn, bà còn quan tâm đến cậu, hỏi han cậu về chuyện học hành, về cuộc sống.

Bà Sáu biết Hậu là một học sinh giỏi. Cậu luôn đạt điểm cao, luôn được thầy cô khen ngợi. Bà nhìn thấy ở cậu một tương lai tươi sáng. Bà muốn giúp cậu, muốn cho cậu một cơ hội.

Bà bắt đầu dành dụm tiền. Mỗi ngày, bà lại cất một ít tiền vào chiếc hộp thiếc cũ. Bà bán xôi nhiều hơn, làm việc chăm chỉ hơn. Bà ăn những bữa cơm đạm bạc, mặc những bộ quần áo cũ. Bà không cần gì cho mình, bà chỉ cần Hậu được đi học.

Khi đến kỳ đóng học phí, bà Sáu lại lặng lẽ đến trường, đưa cho thầy hiệu trưởng một phong bì tiền. "Thầy ơi, đây là tiền học phí của cháu Hậu. Xin thầy đừng nói cho cháu biết."

Thầy hiệu trưởng nhìn bà, đôi mắt ông rưng rưng. "Bà Sáu ơi, bà đã làm một điều thật ý nghĩa."

Chương 2: Chuyến Xe Cuối Cùng

Thời gian trôi qua, Hậu lớn lên. Cậu không biết ai đã đóng học phí cho mình, nhưng cậu luôn cảm thấy biết ơn. Cậu học hành chăm chỉ hơn, cố gắng hơn. Cậu muốn trở thành một người thành công, để có thể giúp đỡ những người nghèo khổ, để có thể trả ơn những người đã giúp đỡ mình.

Và rồi, ngày đó cũng đến. Hậu thi đỗ vào một trường đại học danh tiếng ở thành phố. Đó là một tin vui, nhưng cũng là một nỗi buồn. Bà Sáu biết, đã đến lúc cậu phải rời đi.

Bà không nói gì, chỉ lặng lẽ chuẩn bị cho cậu một bữa xôi thật ngon, một bữa xôi cuối cùng.

Sáng hôm đó, bà Sáu dắt chiếc xe đạp cũ, chở gánh xôi lên thành phố. Bà muốn tiễn Hậu lần cuối, muốn nhìn thấy cậu bước vào một cuộc sống mới.

Hậu đứng ở cổng trường, cùng với những người bạn của mình. Cậu mặc bộ quần áo mới, khuôn mặt rạng rỡ. Bà Sáu nhìn cậu, lòng bà tràn đầy niềm tự hào.

Bà Sáu đẩy xe đến gần Hậu, bà muốn gọi cậu, muốn nói lời tạm biệt. Nhưng bà lại thấy Hậu nhìn bà, ánh mắt cậu đầy sự ngần ngại.

"Hậu, con..."

Hậu nhìn bà, rồi nhìn những người bạn của mình. Cậu cảm thấy xấu hổ. Cậu sợ bạn bè sẽ biết về quá khứ của cậu, về người mẹ nuôi bán xôi.

"Bà... bà bán xôi đấy ạ?" Hậu nói, giọng cậu lạnh lùng. "Cháu không mua đâu. Cháu có việc rồi."

Bà Sáu chết lặng. Đôi mắt bà đục ngầu, nhưng lại chất chứa một nỗi đau xé lòng. Bà hiểu. Bà đẩy xe đi, không nói một lời nào. Nước mắt bà chảy dài, hòa vào dòng người qua lại. Bà biết, cậu bé của bà đã lớn, đã có một cuộc sống mới. Bà chấp nhận. Tình yêu thương của một người mẹ là sự hy sinh, là sự chúc phúc cho con.

Chương 3: Gục Ngã Ở Chân Bà

Nhiều năm trôi qua. Hậu thành công. Anh trở thành một giảng viên đại học, một người đàn ông thành đạt. Anh có một cuộc sống tốt, một gia đình hạnh phúc. Nhưng trong lòng anh, một hình ảnh vẫn luôn tồn tại: hình ảnh bà Sáu với gánh xôi và đôi mắt hiền từ. Anh nhớ về bà, nhớ về những gói xôi miễn phí. Anh cảm thấy một sự hối hận sâu sắc. Anh đã quên lời hứa của mình, đã bỏ rơi bà.

Một lần, anh về quê để giảng từ thiện. Anh muốn làm một điều gì đó cho quê hương, cho những người nghèo khổ. Anh muốn bù đắp cho những lỗi lầm của mình.

Anh đi lang thang trong sân trường cũ, nhìn những đứa trẻ đang chơi đùa. Mọi thứ vẫn như xưa, vẫn bình yên và tĩnh lặng. Bỗng, anh nhìn thấy một người phụ nữ lớn tuổi đang ngồi ở góc cổng trường. Bà mặc chiếc áo nâu sờn, mái tóc bạc trắng, đôi mắt nhắm nghiền. Bà đang bán vé số.

Anh cảm thấy một sự quen thuộc lạ kỳ ở người phụ nữ này. Anh bước đến gần, nhìn kỹ hơn. Đôi mắt bà bị mù. Khuôn mặt bà gầy gò, nhưng lại có một sự hiền từ lạ thường.

Anh chết lặng. Người phụ nữ này... đó là bà Sáu. Bà đã mù lòa.

Bà Sáu giật mình, đôi mắt bà mở to. Bà không nhìn thấy anh, nhưng bà cảm nhận được sự hiện diện của anh. Bà đưa tay lên, sờ vào khuôn mặt anh. Bà cảm nhận được hơi ấm của anh, cảm nhận được nỗi đau của anh.

"Hậu... có phải con không?"

Anh gật đầu trong nước mắt. "Là con đây mẹ... Con đây..."

Bà Sáu ôm anh vào lòng, siết chặt. Bà không nói được, nhưng ánh mắt bà lại nói rằng: "Mẹ tha thứ cho con. Mẹ yêu con."

Anh đón bà lên thành phố, về sống cùng anh. Anh chăm sóc bà, nấu cho bà những món ăn ngon, đưa bà đi khám bệnh. Anh dành thời gian để ở bên bà, để bù đắp cho những năm tháng xa cách.

Một buổi sáng, anh đưa bà đến trường đại học, nơi anh đang giảng dạy. Anh muốn công khai bà, muốn nói với tất cả mọi người, bà là mẹ của anh.

Anh đứng trên bục giảng, trước hàng trăm sinh viên. Anh kể cho họ nghe về bà Sáu, về gánh xôi, về những gói xôi miễn phí. Anh kể về những đồng tiền lẻ mà bà đã dành dụm để đóng học phí cho anh. Anh kể về nỗi hối hận, về sự trống rỗng trong lòng.

"Thưa các em, đây là mẹ của tôi," anh nói, giọng anh run run. "Bà không phải là mẹ ruột của tôi, nhưng bà là người đã cho tôi cuộc sống này. Bà đã nuôi dưỡng tôi, đã cho tôi cơ hội được học hành. Bà đã hy sinh tất cả vì tôi."

Anh quỳ xuống trước mặt bà, đôi mắt đẫm lệ. "Mẹ ơi, con cảm ơn mẹ. Con yêu mẹ."

Cả khán phòng im lặng, rồi những tràng pháo tay vang lên, một tràng pháo tay kéo dài không dứt.

Bà Sáu mỉm cười, đôi mắt mù lòa của bà ánh lên một tia sáng. Bà đã tìm thấy đứa con mà bà đã nuôi dưỡng, và đã được chăm sóc trong những năm cuối đời.

Và Hậu, người giảng viên thành đạt, đã trở về với nguồn cội của mình. Anh đã học được rằng, hạnh phúc không phải là sự giàu sang, không phải là danh vọng. Hạnh phúc là được yêu thương và được yêu thương. Hạnh phúc là được trả nợ ân tình, được giúp đỡ người khác. Và đó là điều ý nghĩa nhất trong cuộc đời anh.