Chẳng ai đoái hoài chăm sóc ông bà ngoài dâu út. Vậy mà, khi ông bà chia tài sản, mọi người ai cũng tị nạnh.

Cả buổi sáng hôm ấy, ngôi nhà cũ kỹ của ông bà nội tôi nhộn nhịp chưa từng thấy. Không phải ngày giỗ hay dịp lễ đặc biệt, nhưng từ sáng sớm, tiếng xe máy, tiếng cười nói, tiếng bước chân vang lên khắp sân. Những bóng áo dài, vest, quần tây từ xa đã xuất hiện trước cổng, những người họ hàng xa gần lũ lượt kéo về, vẻ mặt vừa tò mò vừa toan tính.

Tôi đứng bên cửa sổ tầng hai, nhìn ra sân, tim bỗng chùng xuống. Từng chiếc xe máy dừng trước cổng, những gương mặt quen thuộc nhưng lạ lẫm, một phần bởi lâu nay ít gặp, một phần vì ánh mắt khó giấu khi nhìn ngôi nhà nhỏ bé của mẹ tôi.

Mẹ tôi đang trong bếp, cẩn thận rửa từng chiếc bát, lau từng cái đĩa. Mồ hôi nhễ nhại trên trán, tay vẫn thoăn thoắt lau chùi, sắp xếp bàn ghế. Bà nội ngồi trên sập gụ, gương mặt nhăn nheo nhưng ánh mắt vẫn sáng, nhìn từng người con, người cháu bước vào nhà. Ông nội đứng cạnh, lưng còng, giọng ông khàn khàn nhưng chắc nịch:

– Trật tự nào, tất cả trật tự!

Tiếng ông vang lên, như một rào chắn, vừa để giữ trật tự, vừa để nhắc nhở rằng ngôi nhà này vẫn còn có chủ, không phải nơi để tranh cãi và bon chen.

Từ khi tôi còn bé, tôi đã quen chứng kiến cảnh tượng gia đình đông đúc trong các dịp giỗ chạp, nhưng chưa lần nào đông đủ và căng thẳng như hôm nay. Mẹ tôi là con dâu út, chồng tôi đã mất từ khi tôi còn nhỏ, nhưng mẹ tôi vẫn gánh vác mọi việc trong nhà. Cha tôi, con áp út, qua đời sớm, để lại mẹ tôi cùng hai bàn tay trắng, nhưng mẹ chưa bao giờ kêu than. Tất cả việc chăm sóc ông bà, dọn dẹp, lo giỗ chạp, tiếp khách họ hàng đều do mẹ tôi đảm nhiệm.

Ngày mai là giỗ cụ. Thường thì trước đó mấy ngày, mẹ tôi đã bắt tay dọn dẹp, chuẩn bị tất cả từ bếp núc đến sân vườn. Tôi và bà nội phụ mẹ thổi xôi, làm gà, bày mâm cơm. Nhưng hôm nay thì khác. Các bác, các chú đến từ sớm, lấy cớ là giỗ cụ, nhưng tôi biết rõ trong lòng họ, có lẽ đây là lúc họp gia đình, bàn chuyện chia đất hương hỏa mà cả năm nay mọi người ngấm ngầm chờ đợi.

Bác cả, người anh lớn trong nhà, sống giàu sang ở phố, vẻ mặt lạnh lùng và khó chịu khi thấy ông nội trò chuyện vui vẻ với nhóm thợ xây căn nhà mới cho mẹ tôi. Bác dâu trưởng theo sát, mắt sắc như muốn nhìn thấu mọi ý định của mẹ tôi. Chú út thì thường hay bày mưu tính kế, hôm nay cũng góp mặt, không giấu được vẻ bực bội.

Không khí trong nhà vừa náo nhiệt, vừa căng như sợi dây đàn sắp đứt. Tôi đứng bên hành lang, lặng lẽ nhìn từng người, cảm nhận rõ sự bất công mà mẹ tôi đã chịu đựng bấy lâu.

Bà nội, dù già yếu, vẫn kiên định:

– Bao nhiêu năm nay, ông bà già yếu, cơm thuốc ai lo? Nhà cửa ai quét dọn? Chẳng phải mẹ con thím ấy gánh vác hết sao?

Tiếng bà run run nhưng đầy sức nặng, khiến cả căn phòng im bặt. Không ai dám cắt lời. Bà kể từng lần đau ốm, từng thìa cháo, từng hớp nước mà mẹ tôi đã tận tình chăm sóc, từ khi bà nằm liệt giường, đến lúc ông nội bất tỉnh phải cõng ra trạm y tế.

Những lời bà nói vang lên trong đầu tôi, khiến tôi hiểu rằng, mọi hy sinh của mẹ tôi, suốt bao năm trời, không ai ghi nhận, không ai nhắc đến, ngoài hai ông bà già yếu.

Nhưng hôm nay, mẹ tôi không còn là người con dâu âm thầm gánh vác. Hơn 300m² đất hương hỏa mà ông bà dành tặng mẹ con tôi, cùng với căn nhà mới ông bà tự tay thuê thợ xây, là sự công nhận muộn màng nhưng đầy ý nghĩa.

Bác dâu trưởng lập tức phản ứng, giọng gào lên:

– Bố chia thế là không công bằng! Chồng con là trưởng, còn thím ấy chồng đã mất từ lâu, lại chẳng có con trai! Giờ thím ấy lấy chồng thì đất hương hỏa vào tay người ngoài sao?

Chú út cũng không nhịn được, nói rằng ông bà thiên vị, rằng phần đất này “cho thiên hạ ở”.

Tôi nhìn mẹ, thấy mẹ cắn môi, mắt thoáng buồn nhưng vẫn bình thản. Mẹ tôi đã quá quen với những lời oán trách, những ánh mắt so bì, những câu nói gây tổn thương từ họ hàng. Nhưng lần này, mẹ không phải một mình chống lại tất cả. Bà nội đã đứng lên, bảo vệ mẹ bằng chính lời lẽ thấm đẫm công lao của mẹ tôi.

– Bao nhiêu năm nay, nếu các anh chị chăm sóc cha mẹ được như khi tranh đất lần này, thì cha mẹ đã mãn nguyện lắm rồi. Người ta chỉ tranh nhau chia tiền chia đất, chứ chẳng ai tranh nhau nuôi cha mẹ già bao giờ.

Cả căn phòng lặng đi. Tiếng gió lùa qua khung cửa sổ, rơi xuống sân gạch nâu, mang theo mùi đất ẩm, mùi khói bếp, mùi của những buổi chiều mùa đông xôn xao.

Tôi biết, ngày mai mẹ sẽ lấy chồng – một người đàn ông hiền lành, nhà sát bên, mà ông bà nội đã đồng ý từ lâu. Không cần ai khác đồng ý, không cần sự chứng kiến của những người họ hàng chỉ biết tranh chấp, ông bà muốn mẹ tôi được hạnh phúc sau bao năm hy sinh.

Tôi thầm nhủ, dù ai có nói gì, dù ai có phản đối ra sao, mẹ xứng đáng nhận tất cả. Mẹ đã hy sinh, đã chăm sóc ông bà, đã gánh vác gia đình này bằng tất cả tấm lòng, giờ đây, mẹ chỉ cần sống cho riêng mình, sống hạnh phúc, không còn phải lo nghĩ cho bất kỳ ai ngoài chính bản thân và gia đình nhỏ bên cạnh.

Căn nhà hôm ấy vừa náo nhiệt, vừa căng thẳng, nhưng trong lòng tôi, một điều gì đó ấm áp dần lan tỏa. Bởi tôi hiểu rằng, cuối cùng, công lao của mẹ đã được nhìn nhận, sự hy sinh không bị lãng quên, và hạnh phúc của mẹ, dù muộn màng, cũng đang chờ phía trước.

Tôi đứng nhìn mẹ từ trên cao, thấy mẹ cúi đầu lau dọn, đôi tay chai sạn nhưng vẫn điềm tĩnh. Ánh nắng xuyên qua khung cửa sổ, rọi lên mái tóc mẹ, long lanh như hạt ngọc nhỏ, như muốn nhắc nhở tôi rằng, mẹ chính là người giữ linh hồn của ngôi nhà, của gia đình này.

Cả buổi chiều hôm ấy, ngôi nhà nhỏ của ông bà tôi chẳng khác gì một phòng họp gia đình bất đắc dĩ. Mọi người tụ tập xung quanh chiếc bàn dài được kê tạm giữa phòng khách, những chiếc ghế xếp san sát nhau. Tiếng cười nói ban đầu vẫn rộn ràng, nhưng dần dần nhường chỗ cho những lời bàn tán, những câu nói sắc bén, và ánh mắt dò xét lẫn nhau.

Ông nội hắng giọng lần nữa, giọng nghiêm nghị nhưng không gắt:

– Ai cũng ngồi trật tự, không cãi cọ. Chúng ta về chuyện đất hương hỏa.

Bác cả nhún vai, ánh mắt lướt qua mẹ tôi đầy khinh miệt:

– Chia thế này sao được, bố? Phần mẹ con nó quá nhiều, còn chúng tôi thì ít. Chúng tôi cũng là con cháu, cũng có công lao với cha mẹ mà.

Bác dâu trưởng lập tức chen vào, giọng cao:

– 200m² cho các chú, 100m² cho các cô, còn hơn 300m² cho mẹ con nó? Như vậy là thiên vị! Hơn nữa, đất hương hỏa là để con trưởng lo, mẹ con thím ấy đã lấy chồng, đất sẽ vào tay người ngoài sao?

Chú út cười khẩy, xen vào với giọng đầy mỉa mai:

– Ông bà bảo “cho mẹ con nó”, nhưng thử hỏi, mẹ con nó có lo lắng gì cho bố mẹ từ trước đến giờ không? Bao nhiêu năm trời, hai ông bà phải tự xoay xở.

Không khí nóng dần. Tôi lặng lẽ đứng bên cửa sổ, lòng chùng xuống. Thấy mẹ tôi vẫn cúi xuống lau bát, tay thoăn thoắt nhưng mắt xa xăm, tôi cảm nhận được sự bình tĩnh phi thường của mẹ. Bà ấy biết, tranh luận với những người chỉ biết tranh chấp sẽ không giúp ích gì.

Bà nội, đôi tay run run nhưng giọng bà vẫn cứng rắn, lên tiếng:

– Bao nhiêu năm nay, ông bà già yếu, cơm thuốc ai lo? Nhà cửa ai quét dọn? Không phải mẹ con thím ấy gánh vác hết sao?

Mọi người im bặt, nhìn bà nội. Bà kể lại từng lần đau ốm, từ khi bà nằm liệt giường, mẹ tôi chăm từng thìa cháo, từng hớp nước, đến lúc ông nội bất tỉnh phải cõng ra trạm y tế. Bà nhấn mạnh:

– Nếu không có mẹ con thím ấy, hai thân già này còn trông vào ai? Các anh chị về đây chỉ để tranh đất, chứ có ai lo lắng gì cho bố mẹ đâu?

Bác cả cau mày, nhưng không nói gì thêm. Bác dâu trưởng hít sâu, nhíu mày, còn chú út thì lặng lẽ cắn môi. Không khí như tạm lắng xuống, chỉ còn tiếng gió thổi qua mái nhà và tiếng trẻ con chạy nhảy ngoài sân.

Mẹ tôi rón rén bước vào giữa phòng, giọng nhẹ nhàng nhưng kiên định:

– Mẹ con không mong gì nhiều. Chúng con chỉ muốn bố mẹ sống vui, sống khỏe, không phải lo lắng gì cả. Mọi người tranh cãi thì cứ để bố mẹ thấy mệt mỏi, còn đất đai, tài sản, bố mẹ hãy quyết định. Chúng con không hề muốn gây khó dễ.

Câu nói của mẹ làm cả phòng im lặng. Không ai ngờ mẹ tôi lại bình tĩnh đến vậy, không một chút oán giận hay cay cú. Sự điềm tĩnh ấy khiến mọi người bớt phần nóng giận, nhưng cũng tạo ra một áp lực âm thầm: không ai muốn thách thức mẹ.

Ông nội đứng lên, tay chống gậy, giọng nghiêm nghị:

– Bao nhiêu năm nay, các anh chị chỉ lo chuyện riêng, còn việc chăm sóc cha mẹ già, có ai làm không? Chia đất hương hỏa hôm nay, không phải vì bố mẹ thiên vị. Đây là cách chúng ta công nhận công lao của con dâu và cháu nội. Ai không vừa ý, giữ lòng mình lại, đừng làm phiền chúng tôi.

Bác cả và bác dâu trưởng trao nhau ánh mắt khó chịu, nhưng cuối cùng không nói gì. Chú út khẽ lắc đầu, im lặng. Mẹ tôi đứng đó, mắt nhìn ông bà, nụ cười nhẹ nhàng nhưng ẩn chứa niềm biết ơn sâu sắc. Tôi chợt nhận ra, suốt bao năm, mẹ tôi đã gánh vác quá nhiều, và giờ đây, mẹ được nhìn thấy công sức của mình được thừa nhận.

Cả buổi chiều, cuộc họp gia đình tiếp tục nhưng không còn gay gắt như lúc đầu. Mọi người bàn bạc về việc chuẩn bị giỗ cụ, về việc xây dựng và chia đất, nhưng dường như đã hiểu rằng, mẹ tôi là trung tâm, và không ai có thể phủ nhận công lao ấy.

Ngoài sân, vài người họ hàng trẻ tuổi chạy chơi, tiếng cười trong trẻo làm dịu bớt căng thẳng. Tôi lặng lẽ ngồi bên cửa sổ, nhớ lại những ngày mẹ tôi thức khuya dậy sớm, lo lắng từng bữa ăn cho ông bà, chăm sóc từng viên thuốc, từng giờ nghỉ ngơi của ông bà.

Trong lòng tôi, một cảm giác tự hào trào lên. Mẹ tôi không chỉ là người con dâu tận tâm, mà còn là người giữ gìn linh hồn gia đình, giữ cho ngôi nhà này luôn đầy ắp hơi ấm và tình cảm.

Đêm đến, khi mọi người đã về gần hết, mẹ tôi mới thở dài, ngồi xuống bên hiên, tay lau những giọt mồ hôi còn sót lại trên trán. Bà nội ngồi cạnh, ánh mắt bà ấm áp, khẽ nắm tay mẹ:

– Con giỏi lắm. Bao nhiêu năm qua, bố mẹ già này nhờ có con mà không lo sợ gì. Nay con sẽ được hạnh phúc, và bố mẹ chỉ muốn thấy con vui.

Mẹ tôi mỉm cười, đôi mắt long lanh, và lần đầu tiên tôi thấy mẹ rơi nước mắt vì hạnh phúc, chứ không phải vì mệt nhọc hay buồn phiền.

Trong khoảnh khắc đó, tôi chợt hiểu: dù cuộc đời có nhiều tranh chấp, có nhiều ganh tỵ, nhưng tình cảm chân thành, lòng hiếu thảo và sự hy sinh thật sự luôn được đền đáp, dù muộn màng. Và mẹ tôi xứng đáng với tất cả.

Sáng hôm sau, ánh nắng len qua khung cửa sổ chiếu xuống căn nhà cũ kỹ của ông bà nội, tạo thành những dải sáng ấm áp trên nền gạch nâu cũ. Không khí trong nhà vừa náo nhiệt vừa tràn đầy kỳ vọng. Lần đầu tiên sau nhiều năm, mẹ tôi chuẩn bị cho một buổi sáng không phải lo cơm nước, giỗ chạp hay dọn dẹp nhà cửa, mà là cho ngày cưới của chính mình.

Bà nội ngồi trên sập gụ, trang điểm nhẹ nhàng, áo the chỉnh tề, tay nắm chặt tay mẹ tôi. Ông nội đứng cạnh, ánh mắt đầy tự hào, lưng còng nhưng dáng vẻ vẫn uy nghiêm. Cả hai ông bà nhìn mẹ tôi với niềm vui không giấu được, như thể chính hạnh phúc của mẹ là phần thưởng cho tất cả những năm tháng hy sinh.

Mẹ tôi mặc bộ áo dài đỏ thẫm, kiểu dáng đơn giản nhưng thanh lịch, gọn gàng, mái tóc được búi cao gọn gàng. Trên khuôn mặt mẹ, nụ cười rạng rỡ, ánh mắt long lanh pha lẫn chút hồi hộp nhưng bình thản đến lạ thường. Tôi đứng lặng nhìn mẹ, lòng dâng trào niềm xúc động.

Người đàn ông đứng đợi ngoài sân, bố mẹ anh ấy và một vài người bạn thân, chờ để đón mẹ. Anh hiền lành, nụ cười ấm áp, ánh mắt nhìn mẹ tôi đầy trìu mến. Chỉ một cái nhìn thôi, tôi cảm nhận được sự chân thành và tấm lòng quan tâm mà mẹ xứng đáng nhận sau bao năm hy sinh.

Trong sân, vài người họ hàng vẫn còn lúng túng, ánh mắt dò xét, nhưng lần này không còn là ánh mắt tranh chấp hay ganh ghét. Họ nhận ra, ngày hôm nay là ngày của mẹ, và họ không thể làm mẹ buồn hay phá hỏng khoảnh khắc này.

Bà nội khẽ gọi, giọng run run nhưng đầy ấm áp:

– Con ra ngoài, cha mẹ sẽ dẫn chú rể vào đón con.

Mẹ tôi hít một hơi sâu, rồi bước ra cửa, bước từng bước nhẹ nhàng nhưng vững chắc. Anh đứng đó, nở nụ cười hiền hậu, dang tay đón mẹ. Giây phút họ nhìn nhau, im lặng mà ấm áp đến lạ thường, khiến mọi người xung quanh cũng phải ngừng nói, lắng nghe trái tim của hai con người ấy.

Ông nội tiến lên, cầm tay mẹ tôi đặt vào tay chú rể, giọng nghiêm nhưng đầy tình cảm:

– Con đã hy sinh cả đời vì gia đình này. Hôm nay, bố mẹ chỉ muốn thấy con hạnh phúc. Hãy sống vui, sống khỏe, và biết rằng chúng tôi luôn ủng hộ con.

Bác cả, bác dâu trưởng và các chú các cô đứng phía sau, ánh mắt vừa bất ngờ, vừa ngạc nhiên. Họ không nói gì, chỉ lặng lẽ quan sát. Có lẽ, lần đầu tiên họ nhận ra rằng hạnh phúc không phải lúc nào cũng đi kèm với tranh chấp hay quyền lợi.

Cả buổi sáng trôi qua trong tiếng cười, trong ánh mắt hạnh phúc của mẹ, trong những lời chúc tụng chân thành từ những người thân thiết. Mẹ tôi cười, mắt long lanh, ánh mắt ấy không còn mang vẻ mệt mỏi, lo toan, mà tràn đầy niềm vui và sự thanh thản.

Trong bàn tiệc nhỏ sau buổi lễ, ông bà nội ngồi đầu bàn, mẹ tôi và chú rể bên cạnh. Mọi người cùng nâng ly chúc mừng, không ai dám tranh cãi, không ai dám làm phiền khoảnh khắc hạnh phúc này. Tôi ngồi nhìn mẹ, thấy mẹ nhẹ nhõm, thấy mẹ được sống cho chính mình, thấy mọi công sức, mọi hy sinh của mẹ cuối cùng đã được đền đáp.

Bà nội khẽ nắm tay mẹ tôi, thì thầm:

– Con à, bao nhiêu năm qua, con là người con dâu tuyệt vời. Nay con xứng đáng có hạnh phúc riêng. Bố mẹ chỉ muốn con vui.

Mẹ tôi cười, đôi mắt long lanh, nước mắt lăn dài nhưng là nước mắt hạnh phúc:

– Con biết ơn bố mẹ. Con chỉ mong bố mẹ sống vui, sống khỏe.

Chiều hôm ấy, cả nhà quây quần bên nhau, nhìn mẹ và chú rể cùng nhau dựng một gia đình nhỏ. Không còn tranh cãi, không còn ganh ghét, chỉ còn tình yêu, sự tôn trọng, và niềm vui. Ngôi nhà cũ kỹ, qua bao năm tháng chứng kiến bao chuyện vui buồn, giờ đây vang lên tiếng cười rộn rã, tiếng chúc phúc, và cả tiếng lòng an yên của những người đã sống trọn tình với nhau.

Tôi đứng bên cửa sổ, hít một hơi thật sâu, cảm nhận sự bình yên. Mẹ tôi đã tìm thấy hạnh phúc, ông bà nội đã thấy con dâu được an vui, và gia đình nhỏ bé của chúng tôi, dù qua nhiều sóng gió, cuối cùng cũng tìm thấy sự hòa hợp.

Đêm đến, khi mọi người đã ra về, chỉ còn lại mẹ, ông bà và tôi trong căn nhà. Mẹ nhìn quanh, ánh mắt đầy biết ơn:

– Con không còn gì phải hối tiếc nữa. Giờ đây, con sống cho bản thân mình và gia đình nhỏ bên cạnh.

Ông nội gật đầu, nụ cười hiền hậu hiện lên trên khuôn mặt già nua:

– Con đã hy sinh cả đời, giờ bố mẹ chỉ muốn thấy con sống vui. Ai không vừa ý, giữ lòng mình lại.

Mẹ tôi cười, ánh mắt long lanh, hạnh phúc tràn ngập căn phòng. Tôi biết rằng, sau bao năm tháng lo toan, hy sinh, mẹ cuối cùng đã được đáp trả bằng hạnh phúc trọn vẹn. Và tôi, là con, chỉ mong có thể đồng hành cùng mẹ, giữ gìn ngôi nhà, giữ gìn gia đình, để niềm vui hôm nay sẽ kéo dài mãi mãi.